الأحد، 28 يونيو 2015
الخميس، 25 يونيو 2015
أسماء الشهور بالأمازيغية
أسماء الشهور بالأمازيغية
ⴰⵙⵙⴰⵖⵏ ⵏ ⵉⵔⵏ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ
assaghn n irn s tmazight
Les noms des mois en amazigh
The names of the months in amazigh
ⴰⵢⵢⵓⵔ - le mois - الشهر
ⵉⵏⵏⴰⵢⵔ -innayr - janvier - يناير
ⴱⵕⴰⵢⵕ - brayr - février - فبراير
ⵎⴰⵕⵚ -mars- mars - مارس
ⵉⴱⵔⵉⵔ -ibrir - avril - أبريل
ⵎⴰⵢⵢⵓ -mayyu - mai - ماي
ⵢⵓⵏⵢⵓ - yunyu - juin - يونيو
ⵢⵓⵍⵢⵓⵣ - yulyuz - juillet - يوليوز
ⵖⵓⵛⵜ - ghucht - août - غشت
ⵛⵓⵜⴰⵏⴱⵉⵔ -chutanbir - septembre - شتنبر
ⴽⵟⵓⴱⵕ - ktobr - octobre - أكتوبر
ⵏⵓⵡⴰⵏⴱⵉⵔ - nuwanbir - novembre - نونبر
ⴷⵓⵊⴰⵏⴱⵉⵔ - dujanbir - décembre - دجنبر
بعض الكلمات الأمازيغية المشتركة مع اللغة اللاتينية
بعض الكلمات الأمازيغية المشتركة مع اللغة اللاتينية
ⴽⵔⴰ ⵜⴳⵓⵔⵉⵡⵉⵏ ⵏ ⵜⵓⵜⵍⴰⵢⵜ ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵉⵎⵢⴰⵖⵏ ⴷ ⵜⵓⵜⵍⴰⵢⵜ ⵜⴰⵍⴰⵜⵉⵏⵉⵜ
kar n tguriwin n tutlayt tamazight imyaghn d tutlayt talatinit
Quelques noms en amazighs "bérbères" communs au latin
Asnus : âne, latin : asinus, asinum
Afullus : coq, latin : gallus - le poussin en latin : pullus
tarubia: garance voyageuse, latin : rubia
tifirst: poire commune, latin: pirus
ulmu: orne champêtre , latin : ulmus
grnunch, grninuch: cresson, latin: crisonus
ifilku : fougère , latin: felicis
blitu: chenapodium album, latin: blitum
sarrmu: ronce, latin: sarmentum
azbbuj: oléaster, latin: ocerbus
tinwat: tan, latin: tanum
abllaluz: tige d'asphodèle, latin: bulbus, grec: bolbes
akrruch: chêne, chêne vert, latin : quercus
tilintit: lentilles, latin: lentis
ikikr: pois chiche , latin: cicer
abaw: fève, latin: fabe
alili/ileli/ilni: millet , latin : milium
tayda: écorce de pin servant à tanner, latin: taeda
abiw:céléri , latin: apium
tasaft: chene, latin: sapinus
aglmus : capuchon, lat: calymna
agrsl : champignon, lat: agaricum
ayugu: boef de labour, lat: yugum
igr : verger, lat: hortus
asaku: sac double panier, lat:saccus
aglmus : capuchon, lat: calymna
agrsl : champignon, lat: agaricum
ayugu: boef de labour, lat: yugum
igr : verger, lat: hortus
asaku: sac double panier, lat:saccus
الأربعاء، 17 يونيو 2015
Les noms des jours en amazigh ايام الأسبوع بالأمازيغية
Les noms des jours en amazigh
ⵓⵙⵙⴰⵏ ⵏ ⵉⵎⴰⵍⴰⵙⵙ ⵙ ⵜⵎⴰⵣⵉⵖⵜ
assaghn n ussan n imalass s tmazight
ايام الأسبوع بالأمازيغية
ⵓⵙⵙⴰⵏ
|
USSAN
|
Les jours
|
الأيام
|
ⴰⵢⵏⴰⵙ
|
aynas
|
lundi
|
الاثنين
|
ⴰⵙⵉⵏⴰⵙ
|
asinas
|
mardi
|
التلاتاء
|
ⴰⴽⵕⴰⵙ
|
akras
|
mercredi
|
الأربعاء
|
ⴰⴽⵡⴰⵙ
|
akwas
|
jeudi
|
الخميس
|
ⴰⵙⵉⵎⵡⴰⵙ
|
asimwas
|
vendredi
|
الجمعة
|
ⴰⵚⵉⴹⵢⴰⵙ
|
asidyas
|
samedi
|
السبت
|
ⴰⵙⴰⵎⴰⵙ
|
asamas
|
dimanche
|
الأحد
|
lundi, mardi, mercredi, jeudi, vendredi, samedi, dimanche
ⵢⵏⴰⵙ, ⴰⵙⵉⵏⴰⵙ, ⴰⴽⵕⴰⵙ, ⴰⴽⵡⴰⵙ, ⴰⵙⵉⵎⵡⴰⵙ, ⴰⵚⵉⴹⵢⴰⵙ, ⴰⵙⴰⵎⴰⵙ
aynas, asinas, akras, akwas, asimwas, asidyas, asamas
aynas, asinas, akras, akwas, asimwas, asidyas, asamas
القاموس الأمازيغي في الاعلاميات Lexique amazigh de l'informatique
Lexique amazigh de l'informatique
Amawal amazigh n tsnslkimt
القاموس الأمازيغي في الاعلاميات
ⴰⵎⴰⵡⴰⵍ ⴰⵎⴰⵣⵉⵖ ⵏ ⵜⵙⵏⵙⵍⴽⵉⵎⵜ
ⵜⴰⵙⵏⵙⵍⴽⵉⵎⵜ- tasnslkimt : informatique
ⴰⵣⴷⴰⵢ- azday : connexion
ⵙⵓⵙⵔ- susr : enregistrer
ⴰⵙⵓⵙⵔ- asusr : enregistrement
ⴰⵣⴰⵏ- azan : envoi
ⴰⵣⵏ -azn : envoyer
ⴰⵣⵣⴳⵉⵔ- azzgir : exécution
ⴰⵎⵚⵚⵉⴼⴹ- amssifdh : expéditeur
ⵜⴰⵔⴰⵜⵙⴰ- taratsa : filet - net
ⴰⵙⵖⵓⵏ- asghun : lien
ⴰⵥⵟⵟⴰ- aztta : reseau
ⵜⴰⵏⵙⴰ- tansa : adresse
ⵜⴰⵏⵙⴰ ⵓⵥⵟⵟⴰ -tansa uztta : adresse de réseau
ⵜⴰⵏⵙⴰ ⵓⵇⴷⴷⴰⵛ -tansa uqddach : adresse du serveur
ⵜⴰⵏⵙⴰ ⵜⴰⵍⵉⴽⵜⵔⵓⵏⴰⵏⵜ- tansa taliktrunant : adresse électronique
ⵜⴰⵏⵙⴰ ⵉ ⵎⴰⵢⵍ- tansa e-mail : adresse e_mail
ⴰⵙⵎⵍ -asml : site
ⵣⴷⵎ- zdm : télécharger
ⴰⵣⴷⴰⵎ-azdam : téléchargement
ⴰⵎⵙⵙⵓⴷⵙ- amssuds : ordinateur
ⴽⵛⵎ - kchm : entrer
ⴼⴼⵖ - ffgh : sortir
ⴹⴼⵓⵔ - dfur : suivre
ⴼⴼⵖ - ffgh : sortir
ⴹⴼⵓⵔ - dfur : suivre
الثلاثاء، 16 يونيو 2015
لائحة لبعض الكلمات من الدارجة المغربية من أصل أمازيغي
لائحة لبعض الكلمات من الدارجة المغربية من أصل أمازيغي
المزلوط: أمزلوض بالامازيغية -amzlod -ⴰⵎⵥⵍⵓⴹ - أي الفقير.
الزلط : azlad - zzld -ⵣⵣⵍⴹ-ⴰⵥⵍⴰⴹ أي الفقر
الكرداس : tikrdllasin - ⵜⵉⴽⵔⴷⵍⵍⴰⵙⵉⵏ-tikrdasin
الكسكسو: sksou
الكسكاس : ikinksou
تيغراد ديالي :تيغراد أي الكتف- tighrad inou
الترزا :إترزا أو إرزا irza - ittrza
واخا : wakha
التاوينا /التاوا/-ittawa - nmtawa - mtawa
الساروت: tasarout
دروكا : drokha
والو : walou
الشرجم : أسرزم - aserzem
صيفط : sifd - safd
البرا: تابرات tabrat
الفكرون : أفكرون أو إفكر بالامازيغية ,afkron,ifkr
النكافة :تانكيفت tanggift
الزطاط :أزطاط azettat
الرقاس: arqqas-أرقاس أي الرسول
الزرارة :تازرارت- tazrart
النطفية :تانوطفي tanouttfi
سقسي : (السؤال - saqsa - (asqsi
الخرصة تاخرست -takhrst
abllirj - بلارج
اليزير - أزير azir
غوت -isghuyy إسغوي - تاغيوت
الغوات - taghuyyut
للا - lalla
الجرتالة - مجرتل -من أكرتيل ajrtil - ⴰⵊⵔⵜⵉⵍ و هو الحصيرة الرتة و القديمة.
أوهو - uhu -ⵓⵀⵓ أي لا
النفولة - من تانفولت -tanfult -ⵜⴰⵏⴼⵓⵍⵜ اي الورقة .
الفلوس - أفولوس -afullus -ⴰⴼⵓⵍⵍⵓⵙ أي الديك و الدجاجة هي تافولوست.
الغلالة - من أغلال و تاغلالت -aghlal -taghlaln -ⴰⵖⵍⴰⵍ- ⵜⴰⵖⵍⴰⵍⵜ أي الحلزون.
الجنوي - من أجنوي -ajnwi - ⴰⵊⵏⵡⵉ أي الموس.
البدوز - البدوزة - من أبدوز-abdduz -ⴰⴱⴷⴷⵓⵣ أي مكان رمي الأزبال .
التويزا - من تاويزا- tawiza- ⵜⴰⵡⵉⵣⴰ- أي التعاون و التضامن
مومو - mummu -ⵎⵓⵎⵎⵓ - أي بؤبؤ العين
كارم - ikrm - ⵉⴽⵔⵎ -أي بارد
التبروري - abruri-tabrurit- ⴰⴱⵔⵓⵔⵉ-ⵜⴰⴱⵔⵓⵔⵉⵜ
المزوزي - ⴰⵎⴰⵥⵓⵥ-amazuz
أمازير - amazir - ⴰⵎⴰⵣⵉⵔ
المزكور - amzgur - ⴰⵎⵣⴳⵓⵔ
الهيدورة -ahidur - ⴰⵀⵉⴹⵓⵔ
البركاك : abrgar - ⴰⴱⵔⴳⴰⴳ
التبركيك : tabrgagt -ⵜⴰⴱⵔⴳⴰⴳⵜ -ⴰⴱⵔⴳⴻⴳ
الزكروم : azkrum -ⴰⵥⴽⵔⵓⵎ
المش : amuch - ⴰⵎⵓⵛⵛ -أي القط
فزك :fzg/ⵉⴼⵣⴳ/ifzg
سرد :srd/ⵉⵙⵔⴷ /isrd
شلل :chllel /ⵉⵛⵍⵍⴻⵍ/ichllel
خنزر : إخزر أي نظر ⵉⵅⵏⵣⵔ- ikhzr
سرد :srd/ⵉⵙⵔⴷ /isrd
شلل :chllel /ⵉⵛⵍⵍⴻⵍ/ichllel
خنزر : إخزر أي نظر ⵉⵅⵏⵣⵔ- ikhzr
لائحة لبعض العبارات من الدارجة المغربية من أصل أمازيغي
ديها ف راسك : awitt g ikhf nnk
دخل سوق راسك : kchem ssouq ikhf nk - kchem ssouq ougayyou nk
تيغراد ديالي : tighrad inou و تيغراد بالامازيغية هي الكتاف.
داه النعاس : yiwit itts
في بعض المناطق تستعمل أسماء الحرف بالصيغة الأمازيغية
تانجارت - تحدادت .....
إليكم بعض مقتطفات من كتاب '' الدارجة المغربية مجال توارد بين الامازيغية و العربية'' لمحمد شفيق:



الجمعة، 12 يونيو 2015
Quelques noms des plantes en amazighs "bérbères" communs avec le latin
Quelques noms des plantes en amazighs "bérbères" communs avec le latin
tarubia: garance voyageuse, latin : rubia
tifirst: poire commune, latin: pirus
ulmu: orne champêtre , latin : ulmus
grnunch, grninuch: cresson, latin: crisonus
ifilku : fougère , latin: felicis
الخميس، 11 يونيو 2015
الاثنين، 1 يونيو 2015
شرح لبعض الكلمات الأمازيغية المتداولة بمنطقة حاحا
شرح لبعض الكلمات الأمازيغية المتداولة بمنطقة حاحا بالمغرب
أزواض : الرياح الشرقية الساخنة
إتسال : يتبع أو يلي . يقال "إتسال تين" يعني يليه
إميل : الفراشة
إسلف : نطف الارضية . اسلف تيكمي - نطف المنزل
اضر ك يس : طارده
تكطومت : العصى التي يضرب بها الفقيه تلامدته
تامزيلت : العصى التي يضرب بها الحمار لحته على السير
إسدورس : الحركة التي يقوم بها الحمار عندما يتمرغ في التراب
أبراغدي : اللون الرمادي
إسيكنين : حركات الوجه للاستهزاء بالاخر او لاستفزازه
تانضراما : نوع من العناكب السامة
إسناكا : روض - إسناكا اغيول : روض الحمار
إصينصك : صفر - أر اصينصيك : يصفر
أندارو: مكان تربية الدجاج أو حاضرة الدجاج
أنكيون: الأحجار التي توضع حول النار و توضع عليها أواني الطهي
أزواض : الرياح الشرقية الساخنة
إتسال : يتبع أو يلي . يقال "إتسال تين" يعني يليه
إميل : الفراشة
إسلف : نطف الارضية . اسلف تيكمي - نطف المنزل
اضر ك يس : طارده
تكطومت : العصى التي يضرب بها الفقيه تلامدته
تامزيلت : العصى التي يضرب بها الحمار لحته على السير
إسدورس : الحركة التي يقوم بها الحمار عندما يتمرغ في التراب
أبراغدي : اللون الرمادي
إسيكنين : حركات الوجه للاستهزاء بالاخر او لاستفزازه
تانضراما : نوع من العناكب السامة
إسناكا : روض - إسناكا اغيول : روض الحمار
إصينصك : صفر - أر اصينصيك : يصفر
أندارو: مكان تربية الدجاج أو حاضرة الدجاج
أنكيون: الأحجار التي توضع حول النار و توضع عليها أواني الطهي
********************************
Explication de quelques mots amazighs utilisés dans la région de Haha au Maroc
Azawadh : Le vent chaud venant de l'est.ⴰⵥⴰⵡⴰⴹ
Ittsal : Suivre on dit : ittsal t inn : il le suit.ⵉⵜⵜⵙⴰⵍ
Imil :Le papillon.ⵉⵎⵉⵍ
Isself : Nettoyer, isself tigmmi : Il a nettoyé la maison.ⵉⵙⵙⵍⴼ
Idhr gis :Il court derrière .ⵉⴹⵔ ⴳⵉⵙ
takttomt : Le bâton utilisé par le fkih ou l'enseignant pour punir ses élevés. ⵜⴰⴽⵟⵟⵓⵎⵜ
tamzilt : Le bâton utilisé pour frapper un âne ou un animal.ⵜⴰⵎⵣⵉⵍⵜ
isdurs : les mouvements faites par un âne en se frottant contre le sol.ⵉⵙⴷⵓⵔⵙ
abraghdi : la couleur grise.ⴰⴱⵔⴰⵖⴷⵉ
isignen :Faire des grimasse à quelqu’un pour l’insulter.ⵉⵙⵉⴳⵏⴻⵏ
tandrama :Un espèce d'araignée dangereux. ⵜⴰⵏⴹⵔⴰⵎⴰ
isnaka :dompter un animal. ⵉⵙⵏⴰⴽⴰ
andaru : L'endroit ou on met les poules. ⴰⵏⴷⴰⵔⵓ
ankiwn :Les pierres qu'on met autour du feu et sur quoi on met les ustensiles de cuisines.ⴰⵏⴽⵉⵡⵏ
aksar : la descente, la ponte.ⴰⴽⵙⴰⵔ
takttomt : Le bâton utilisé par le fkih ou l'enseignant pour punir ses élevés. ⵜⴰⴽⵟⵟⵓⵎⵜ
tamzilt : Le bâton utilisé pour frapper un âne ou un animal.ⵜⴰⵎⵣⵉⵍⵜ
isdurs : les mouvements faites par un âne en se frottant contre le sol.ⵉⵙⴷⵓⵔⵙ
abraghdi : la couleur grise.ⴰⴱⵔⴰⵖⴷⵉ
isignen :Faire des grimasse à quelqu’un pour l’insulter.ⵉⵙⵉⴳⵏⴻⵏ
tandrama :Un espèce d'araignée dangereux. ⵜⴰⵏⴹⵔⴰⵎⴰ
isnaka :dompter un animal. ⵉⵙⵏⴰⴽⴰ
andaru : L'endroit ou on met les poules. ⴰⵏⴷⴰⵔⵓ
ankiwn :Les pierres qu'on met autour du feu et sur quoi on met les ustensiles de cuisines.ⴰⵏⴽⵉⵡⵏ
aksar : la descente, la ponte.ⴰⴽⵙⴰⵔ